Co to jest leasing zwrotny i jak działa?

Na skróty Pokaż

Leasing zwrotny pozwoli na zwiększenie płynności finansowej przedsiębiorstwa, przy jednoczesnym dalszym korzystaniu ze składnika majątku firmy. Co to jest leasing zwrotny? Jak działa ta forma finansowania i kto może z niej skorzystać? O tym, i nie tylko, w poniższym wpisie.

Co to jest leasing zwrotny – definicja

Leasing zwrotny to forma finansowania, w przypadku której przedsiębiorstwo sprzedaje składnik majątku trwałego firmie leasingowej, a następnie odzyskuje prawo do jego użytkowania poprzez zawarcie umowy leasingu.

W praktyce oznacza to, że firma może uwolnić kapitał „zamrożony” w posiadanych środkach aktywach, jednocześnie nadal z nich korzystając. Jest to szczególnie przydatne dla firm potrzebujących płynności finansowej lub chcących zrefinansować posiadane aktywa.

Leasing zwrotny może być realizowany zarówno w ramach leasingu operacyjnego, jak i leasingu finansowego, co przekłada się na kwestie podatkowe i księgowe.

Sprawdź, co to jest leasing i jak działa

Jak działa leasing zwrotny?

Leasing zwrotny działa na zasadzie sprzedaży majątku trwałego przedsiębiorstwa firmie leasingowej i jednoczesnego zawarcia umowy leasingu, która umożliwia przedsiębiorstwu dalsze korzystanie z tego majątku. Proces ten można podzielić na kilka kroków:

Sprzedaż majątku: Przedsiębiorstwo sprzedaje swój majątek (np. maszyny, pojazdy, nieruchomości) firmie leasingowej. Sprzedaż ta jest rzeczywista – prawa własności do majątku przechodzą na firmę leasingową.
Zawarcie umowy leasingu: Bezpośrednio po sprzedaży, przedsiębiorstwo zawiera z firmą leasingową umowę leasingu zwrotnego na sprzedane składniki majątku. Umowa ta określa czas trwania leasingu, wysokość rat leasingowych oraz inne warunki, takie jak opcje wykupu majątku po zakończeniu umowy.
Korzystanie z majątku: Przedsiębiorstwo kontynuuje używanie majątku jako leasingobiorca, płacąc regularne raty leasingowe.
Zakończenie umowy: Po zakończeniu okresu leasingu, przedsiębiorstwo może wykupić majątek za ustaloną wcześniej kwotę, przedłużyć umowę leasingu lub zwrócić majątek firmie leasingowej.

Przykład: Załóżmy, że firma transportowa posiada flotę ciężarówek o wartości 1 miliona złotych. Potrzebuje dodatkowych środków na rozwój, ale nie chce zaciągać kredytu. Decyduje się więc na leasing zwrotny. Sprzedaje swoje ciężarówki firmie leasingowej za 1 milion złotych, następnie zawiera umowę leasingu zwrotnego, która pozwala jej na dalsze wykorzystywanie tych ciężarówek w prowadzonej działalności.

W ramach umowy leasingu zwrotnego firma transportowa zobowiązuje się do płacenia miesięcznych rat leasingowych przez okres, na przykład, 5 lat. Rata leasingowa jest ustalana na podstawie wartości sprzedanych ciężarówek, oczekiwanej wartości rezydualnej na koniec umowy leasingu oraz kosztów finansowania poniesionych przez firmę leasingową.

Po upływie 5 lat firma ta ma kilka opcji:

Może wykupić ciężarówki za wcześniej ustaloną kwotę wykupu, która zazwyczaj jest niższa niż ich wartość rynkowa.
Może zdecydować się na przedłużenie umowy leasingu, jeśli obie strony się na to zgodzą.
Może zwrócić ciężarówki firmie leasingowej, jeśli nie jest zainteresowana ich dalszym użytkowaniem lub wykupem.

Leasing zwrotny umożliwił firmie transportowej uzyskanie natychmiastowego dostępu do gotówki, którą mogła wykorzystać na inwestycje lub inne potrzeby biznesowe, jednocześnie pozwalając na kontynuowanie działalności bez przerywania operacji transportowych. Jest to często atrakcyjna alternatywa dla kredytu bankowego, ponieważ leasing zwrotny może być prostszy do uzyskania i oferować korzystniejsze warunki podatkowe.

Leasing zwrotny a zwykły leasing

Leasing zwrotny i standardowy leasing to dwa różne modele finansowania, które mają swoje specyficzne cechy i zastosowania.

Leasing zwrotny polega na tym, że przedsiębiorca sprzedaje swoje środki trwałe, które już posiada i wykorzystuje w działalności gospodarczej, firmie leasingowej, a następnie otrzymuje je z powrotem w użytkowanie na podstawie umowy leasingu. W ten sposób przedsiębiorstwo pozyskuje środki finansowe, jednocześnie zachowując możliwość korzystania z majątku.

Leasing (klasyczny), znany także jako leasing operacyjny lub finansowy, to forma finansowania, w której przedsiębiorca wybiera środek trwały, który chce wykorzystywać, a firma leasingowa kupuje ten środek i oddaje go przedsiębiorcy do użytku na podstawie umowy leasingu.

Główne różnice między leasingiem zwrotnym a klasycznym rodzajem leasingu:

Własność przedmiotu leasingu:

W leasingu zwrotnym przedmiot leasingu był pierwotnie własnością przedsiębiorcy, który go sprzedaje firmie leasingowej, a następnie otrzymuje go z powrotem w użytkowanie.
W leasingu zwykłym, przedmiot leasingu jest nabywany przez firmę leasingową bezpośrednio od dostawcy. Przedsiębiorca nie był wcześniej jego właścicielem.

Cel transakcji:

Leasing zwrotny jest często wykorzystywany do poprawy płynności finansowej firmy przez uwolnienie kapitału z posiadanych aktywów.
Leasing zwykły służy zazwyczaj do finansowania nabycia nowych środków trwałych niezbędnych w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Koszty i opłaty:

W leasingu zwrotnym przedsiębiorca otrzymuje gotówkę za sprzedany majątek, ale jednocześnie zobowiązuje się do płacenia rat leasingowych, które mogą być wyższe niż w przypadku leasingu zwykłego z uwagi na konieczność finansowania całej wartości sprzedanego dobra.
W leasingu zwykłym raty leasingowe są ustalane na podstawie wartości przedmiotu leasingu, okresu umowy i ewentualnej wartości wykupu.

Bilans przedsiębiorstwa:

W leasingu zwrotnym sprzedaż aktywów może wpłynąć na zmniejszenie wartości aktywów bilansowych przedsiębiorstwa, ale jednocześnie poprawia się płynność finansowa dzięki uzyskanej gotówce.
W leasingu zwykłym przedmiot leasingu nie jest zazwyczaj ujęty w bilansie jako aktywo przedsiębiorstwa (w leasingu operacyjnym), natomiast w leasingu finansowym może być ujęty jako aktywo i równocześnie jako zobowiązanie.

Zakończenie umowy:

W leasingu zwrotnym po zakończeniu umowy leasingowej przedsiębiorca może kontynuować użytkowanie przedmiotu na nowych warunkach, wykupić go lub zwrócić firmie leasingowej.
W leasingu zwykłym, po zakończeniu umowy leasingu operacyjnego przedmiot zazwyczaj jest zwracany firmie leasingowej, chyba że istnieje opcja wykupu; w leasingu finansowym przedmiot leasingu często jest wykupywany przez przedsiębiorcę za ustaloną wcześniej wartość wykupu.

Co może być przedmiotem leasingu zwrotnego?

Przedmiotem leasingu zwrotnego mogą być różnego rodzaju środki trwałe, które podlegają amortyzacji. W praktyce najczęściej są to:

Nieruchomości: biura, magazyny, hale produkcyjne.
Pojazdy: samochody osobowe, dostawcze, ciężarowe i specjalistyczne.
Maszyny i urządzenia: wykorzystywane w procesie produkcyjnym lub do świadczenia usług.
Sprzęt komputerowy: serwery, komputery stacjonarne, laptopy i inne urządzenia IT.
Inne składniki majątku: które mają wartość dla działalności firmy i mogą być przedmiotem umowy leasingowej.

Ważne jest, aby majątek ten był wcześniej własnością przedsiębiorstwa i był wykorzystywany w prowadzonej działalności gospodarczej. Wielu leasingodawców oferuje leasing zwrotny wyłącznie na aktywa nabyte nie później niż na 3 miesiące przed zawarciem umowy leasingowej. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorstwo i leasingodawca odpowiednio wcześniej omawiają kwestię związaną z zawarciem umowy leasingu zwrotnego.

Sprawdź także:

Kto może skorzystać z leasingu zwrotnego?

Leasing zwrotny jest dostępny dla szerokiego spektrum podmiotów gospodarczych, które posiadają w swoim majątku środki trwałe i chcą je wykorzystać do uzyskania finansowania. Mogą to być:

Przedsiębiorstwa małe i średnie (MŚP): które często mają ograniczony dostęp do tradycyjnych form finansowania, a leasing zwrotny pozwala im na uzyskanie środków niezbędnych do rozwoju.
Duże korporacje: które chcą optymalizować swoje bilanse lub potrzebują dodatkowego finansowania na inwestycje.
Firmy rodzinne i jednoosobowe działalności gospodarcze: które posiadają wartościowe aktywa i chcą je wykorzystać do zwiększenia płynności finansowej.
Organizacje pozarządowe i instytucje publiczne: które również mogą posiadać aktywa nadające się do leasingu zwrotnego.

Korzyści z leasingu zwrotnego dla przedsiębiorcy

Największą zaletą leasingu zwrotnego dla przedsiębiorców jest niewątpliwie poprawa płynności finansowej, dzięki sprzedaży składnika majątku i jednocześnie dalsze z niego korzystanie. To jednak nie wszystko.

Zalety leasingu zwrotnego

Płynność finansowa: Umożliwia przedsiębiorstwom uwolnienie kapitału zamrożonego w środkach trwałych, co zwiększa ich płynność finansową i umożliwia reinwestowanie środków w rozwój biznesu.
Korzyści podatkowe: Raty leasingowe mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodu, co może obniżać podstawę opodatkowania i tym samym zmniejszać obciążenie podatkowe przedsiębiorstwa.
Optymalizacja bilansu: Leasing zwrotny może pomóc w poprawie wskaźników finansowych firmy, na przykład poprzez zmniejszenie zadłużenia bilansowego.
Uniknięcie zobowiązań kredytowych: Leasing jest alternatywą dla kredytu bankowego, co może być korzystne dla firm, które nie chcą lub nie mogą zwiększać swojego zadłużenia bankowego, albo dla tych, które już wykorzystały swoje linie kredytowe.
Zachowanie kontroli nad majątkiem: W przeciwieństwie do sprzedaży aktywów, leasing zwrotny pozwala na zachowanie kontroli nad środkami trwałymi i możliwość ich wykupu po zakończeniu umowy leasingu.
Możliwość refinansowania: Leasing zwrotny może być wykorzystany do refinansowania już posiadanych aktywów, co może być pomocne w restrukturyzacji zadłużenia lub poprawie warunków finansowych.

Leasing zwrotny a wpłata własna

Wpłata własna to kwota, którą przedsiębiorstwo wpłaca na początku umowy leasingowej, a która stanowi część wartości przedmiotu leasingu. Jest to rodzaj zabezpieczenia dla firmy leasingowej i jednocześnie sposób na obniżenie miesięcznych rat leasingowych.

W przypadku leasingu zwrotnego, zazwyczaj nie ma konieczności dokonywania wpłaty własnej w typowym rozumieniu, ponieważ transakcja rozpoczyna się od sprzedaży majątku firmie leasingowej. Przedsiębiorca otrzymuje pełną wartość sprzedanych aktywów (zazwyczaj netto), co jest ekwiwalentne otrzymaniu 100% finansowania. Dzięki temu przedsiębiorstwo uzyskuje natychmiastowy przypływ gotówki, który może być wykorzystany na dowolny cel biznesowy. Następnie przedsiębiorca płaci regularne raty leasingowe za użytkowanie tego majątku.

W tradycyjnym leasingu, wpłata własna jest z góry ustalana i może być różna w zależności od firmy leasingowej i specyfiki umowy. Może ona wynosić od kilku do nawet kilkudziesięciu procent wartości przedmiotu leasingu. Wysokość wpłaty własnej ma bezpośredni wpływ na wysokość miesięcznych rat – im większa wpłata własna, tym niższe raty leasingowe.

Leasing zwrotny a podatki

W sytuacji, gdy przedsiębiorca sprzedaje środek trwały firmie leasingowej, powstaje u niego przychód. Należy wówczas wystawić fakturę VAT, która dokumentuje tę transakcję. Wystawienie faktury jest równoznaczne z powstaniem obowiązku podatkowego – przedsiębiorca musi odprowadzić należny VAT do urzędu skarbowego.

Sprzedaż środka trwałego wymaga również rozliczenia podatku dochodowego. Przychód ze sprzedaży powinien być zatem uwzględniony w zeznaniu podatkowym przedsiębiorcy.

Raty leasingowe: Po sprzedaży i zawarciu umowy leasingu, przedsiębiorca zobowiązany jest do opłacania rat leasingowych, które dzielą się na część kapitałową (redukcja zobowiązania) i odsetkową (koszt finansowania).

W leasingu operacyjnym przedsiębiorca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu całą wartość raty leasingowej (zarówno część kapitałową, jak i odsetkową).
W leasingu finansowym możliwe jest odliczenie od podstawy opodatkowania tylko części odsetkowej rat oraz dokonywanie amortyzacji środka trwałego, który jest przedmiotem leasingu.

Limit wydatków na samochód osobowy: W odniesieniu do samochodów osobowych, zarówno w leasingu operacyjnym, jak i finansowym istnieją określone limity odliczeń. W Polsce, dla samochodów osobowych wykorzystywanych w działalności gospodarczej, limit amortyzacji wynosi 150 tys. zł. Oznacza to, że:

W przypadku leasingu operacyjnego, przedsiębiorca może wliczać w koszty uzyskania przychodu część kapitałową raty leasingowej do wysokości limitu (jeśli wartość samochodu przekracza 150 tys. zł, nadwyżka nie jest kosztem podatkowym).
W przypadku leasingu finansowego, przedsiębiorca może dokonywać odpisów amortyzacyjnych od wartości samochodu do wysokości limitu 150 tys. zł.

Koszty eksploatacji pojazdu, takie jak paliwo, naprawy, ubezpieczenia (AC, GAP, etc.), mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodu. W przypadku samochodów wykorzystywanych zarówno do celów prywatnych, jak i służbowych, można odliczyć 75% tych wydatków jako koszty podatkowe. Jeśli samochód jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, wydatki te można odliczyć w całości.

W leasingu operacyjnym VAT jest naliczany do każdej raty i wynosi standardowo 23%. Przedsiębiorca, będący czynnym podatnikiem VAT, ma prawo do odliczenia tego podatku w części lub w całości, w zależności od wykorzystania samochodu (w całości przy wykorzystaniu wyłącznie do celów firmowych lub w części przy wykorzystaniu mieszanych).

W leasingu finansowym VAT od wartości samochodu jest zazwyczaj płatny z góry, przy czym przedsiębiorca może odliczyć VAT od wartości netto samochodu, jeśli samochód ten jest wykorzystywany do działalności opodatkowanej VAT. W przypadku samochodów wykorzystywanych zarówno do celów prywatnych, jak i służbowych, przysługuje odliczenie 50% VAT naliczonego przy zakupie, zgodnie z obowiązującymi przepisami podatkowymi w Polsce.

Opracowanie: Money Breaker. Źródła: Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Kodeks cywilny, Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, Skutki podatkowe leasingu dla firm.