Co to jest faktoring, jak działa i kto może skorzystać?

Dzięki faktoringowi możesz szybko uzyskać potrzebną gotówkę poprzez zbycie niezapłaconych jeszcze faktur. Choć niepozbawiony wad, jest to skuteczny sposób na poprawę płynności finansowej firmy i uniknięcie opóźnień w przepływie środków.

Z tego wpisu dowiesz się m.in.:

• Co to jest faktoring
• jakie są rodzaje faktoringu
• ile kosztuje faktoring
• jakie są wady, a jakie zalety faktoringu

Co to jest faktoring? – Definicja

Faktoring to usługa finansowa polegająca na wykupie przez firmę faktoringową (faktora) od przedsiębiorstwa (faktoranta) należności z tytułu sprzedanych towarów lub wykonanych usług przed ich terminem płatności. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorstwo otrzymuje od faktora natychmiastową płatność za faktury, zamiast czekać na termin płatności ustalony z kontrahentem.

W ramach umowy faktoringowej, faktor przejmuje od Ciebie wierzytelności z tytułu wystawionych faktur. Dzięki temu, nie musisz czekać na termin płatności, a pieniądze otrzymujesz natychmiast po wystawieniu faktury. Faktoring może być korzystny zarówno dla dużych, jak i małych firm, a także dla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w różnych branżach.

Sprawdź, najlepsze konta firmowe w tym miesiącu!

Faktoring jest szczególnie korzystny dla firm, które muszą oczekiwać na płatność za swoje towary lub usługi przez długi czas i potrzebują szybkiego dostępu do gotówki w celu bieżącego finansowania swojej działalności. Usługa ta może również obejmować zarządzanie należnościami i windykację, co odciąża przedsiębiorstwo od tych zadań i pozwala skupić.

Podmioty uczestniczące

W faktoringu biorą udział trzy podmioty:

• faktorant (sprzedawca wierzytelności)
• faktor (kupujący wierzytelność)
• dłużnik faktoringowy (firma, na którą wystawiono fakturę)

Faktorant

Faktorant to przedsiębiorstwo, które sprzedaje swoje wierzytelności faktorowi. W praktyce oznacza to, że faktorant wystawia fakturę na rzecz swojego kontrahenta, a następnie sprzedaje fakturę faktorowi. W ten sposób przedsiębiorstwo otrzymuje natychmiastowe finansowanie, zamiast czekać na termin płatności.

Faktor

Faktor to instytucja finansowa, która wykupuje wierzytelności od faktoranta. Faktor udziela faktorantowi finansowania, a w zamian otrzymuje prawa do wierzytelności. Faktor zarządza wierzytelnościami, a także podejmuje decyzje o ich wykupie.

Dłużnik faktoringowy

Dłużnik faktoringowy to kontrahent faktoranta, czyli osoba lub przedsiębiorstwo, której faktura została wykupiona przez faktora. Dłużnik faktoringowy jest zobowiązany do zapłaty faktury faktorowi, a nie faktorantowi.

Rodzaje faktoringu

Biorąc pod uwagę zakres świadczonych usług oraz podział ryzyka między przedsiębiorstwo a faktora do głównych rodzajów faktoringu należą: faktoring pełny, niepełny i mieszany, zaś pod względem jawności faktoring cichy i faktoring jawny. Rodzaje faktoringu mogą różnić się także pod względem terytorialnym (krajowy, międzynarodowy) oraz ze względu na instytucję: bankowy i pozabankowy.

Główne rodzaje faktoringu

• Faktoring pełny (bez regresu)
• Faktoring niepełny (z regresem)
• Faktoring mieszany

Faktoring pełny

Faktoring pełny, znany również jako faktoring bez regresu, to usługa finansowa, w ramach której faktor (instytucja finansująca) przejmuje na siebie ryzyko niewypłacalności dłużników firmy korzystającej z faktoringu. Oznacza to, że jeśli dłużnik nie zapłaci należności, to faktor ponosi stratę finansową, a firma sprzedająca faktury nie musi zwracać otrzymanych środków. Jest to korzystne rozwiązanie dla firm, które pragną zabezpieczyć się przed ryzykiem braku płatności i chcą mieć pewność stałego przepływu środków finansowych.

Faktoring niepełny

Faktoring niepełny, znany też jako faktoring z regresem, zakłada, że firma sprzedająca faktury, czyli faktorant, w przypadku niewypłacalności swojego kontrahenta, musi zwrócić faktorowi środki, które otrzymała w ramach finansowania faktur. W takim przypadku ryzyko niewypłacalności dłużnika pozostaje po stronie faktoranta, co może być mniej korzystne, ale często wiąże się z niższymi kosztami samej usługi faktoringowej.

Faktoring mieszany

Faktoring mieszany łączy elementy faktoringu pełnego i niepełnego. W praktyce oznacza to, że faktor odpowiada za niewypłacalność dłużników do pewnego ustalonego limitu, a nadwyżka ponad ten limit podlega regresowi i w przypadku niewypłacalności dłużnika faktorant musi zwrócić otrzymane środki. Faktoring mieszany oferuje więc częściową ochronę przed ryzykiem niewypłacalności kontrahentów. Jest to kompromis między kosztami usługi a stopniem ochrony przed ryzykiem. Firma korzystająca z faktoringu mieszanego może liczyć na niższe koszty usługi niż w przypadku faktoringu pełnego, ale z drugiej strony musi ponieść część ryzyka związanego z niewypłacalnością swoich klientów.

Faktoring pełny, niepełny i mieszany – różnice

	Faktoring Pełny	Faktoring Niepełny	Faktoring Mieszany
Definicja	Firma faktoringowa przejmuje zarówno ryzyko niewypłacalności klienta, jak i zarządzanie należnościami, oferując pełny zakres usług.	Firma faktoringowa przejmuje tylko ryzyko niewypłacalności klienta, pozostawiając przedsiębiorstwu zarządzanie należnościami.	Kombinacja obu modeli, gdzie firma faktoringowa przejmuje część ryzyka i zarządza częścią należności, pozostawiając resztę przedsiębiorstwu.
Ryzyko	Firma faktoringowa ponosi ryzyko związane z niewypłacalnością klienta.	Ryzyko związane z niewypłacalnością klienta pozostaje po stronie przedsiębiorstwa.	Ryzyko jest podzielone między firmę faktoringową a przedsiębiorstwo.
Zarządzanie	Zarządzanie należnościami jest w pełni przejęte przez firmę faktoringową.	Zarządzanie należnościami pozostaje po stronie przedsiębiorstwa.	Zarządzanie należnościami jest podzielone między firmę faktoringową a przedsiębiorstwem.
Koszty	Zazwyczaj wyższe opłaty, aby firma faktoringowa mogła pokryć zarówno ryzyko, jak i zarządzanie należnościami.	Opłaty mogą być niższe, ponieważ firma faktoringowa nie przejmuje zarządzania należnościami.	Opłaty mogą być zróżnicowane, zależnie od udziału ryzyka i zarządzania należnościami.

Rodzaje faktoringu pod względem jawności

Faktoring cichy: Dłużnik nie jest informowany o sprzedaży faktury firmie faktoringowej, co oznacza, że płatności nadal są dokonywane na konto przedsiębiorstwa, które następnie przekazuje je faktorowi.

Faktoring jawny: Dłużnik jest poinformowany o zaangażowaniu faktora i płaci bezpośrednio na jego konto. Jest to bardziej transparentna forma faktoringu.

Rodzaje faktoringu pod względem terytorialnym

Faktoring eksportowy: Jest to usługa skierowana do eksporterów, którzy sprzedają swoje towary lub usługi za granicę. Faktoring eksportowy pomaga w zarządzaniu ryzykiem związanym z różnicami w prawodawstwie i praktykach handlowych między krajami, a także w pokonywaniu barier językowych.

Faktoring importowy: Przeciwnie do faktoringu eksportowego, faktoring importowy jest skierowany do importerów. Faktor finansuje płatności należne zagranicznym dostawcom, co pozwala importerowi korzystać z lepszych warunków płatności.

Inne rodzaje faktoringu

Faktoring zaliczkowy: To rodzaj faktoringu, w którym przedsiębiorstwo otrzymuje od faktora zaliczkę na poczet przyszłych płatności z faktur. Zaliczka ta jest wypłacana przed otrzymaniem płatności od dłużnika, co umożliwia firmie szybki dostęp do środków finansowych. Po otrzymaniu płatności od dłużnika, faktor przekazuje resztę kwoty, pomniejszoną o swoją prowizję i koszty finansowania zaliczki.

Faktoring odwrotny (odwrócony): Jest to sytuacja, w której to kupujący (zamawiający towar lub usługę) inicjuje proces faktoringu. Faktor finansuje faktury dostawców, co pozwala im na szybsze otrzymanie płatności, a kupujący ma możliwość negocjowania lepszych warunków płatności z faktorem. Jest to korzystne dla łańcucha dostaw, ponieważ poprawia płynność finansową dostawców bez obciążania finansów kupującego.

Wybór rodzaju faktoringu zależy od potrzeb i preferencji przedsiębiorstwa, a także od oceny ryzyka związanego z niewypłacalnością kontrahentów. Firmy z dobrze rozwiniętą procedurą zarządzania należnościami i stosunkowo bezpieczną bazą klientów mogą skłaniać się ku faktoringowi niepełnemu lub mieszanemu, aby obniżyć koszty usługi. Natomiast przedsiębiorstwa, które chcą całkowicie wyeliminować ryzyko braku płatności, mogą preferować faktoring pełny, mimo wyższych kosztów.

Każdy z tych rodzajów faktoringu może być również oferowany w różnych wariantach, takich jak faktoring odwrócony, faktoring eksportowy czy faktoring z usługą windykacyjną, co pozwala na jeszcze lepsze dopasowanie usługi do indywidualnych potrzeb i specyfiki działalności przedsiębiorstwa.

Faktoring krok po kroku

Proces faktoringu składa się z kilku etapów:

1. Ustalenie umowy faktoringowej: Na początku klient i faktor ustalają warunki umowy faktoringowej, takie jak stawki prowizji, terminy płatności, procedury windykacyjne i inne. Umowa ta określa prawa i obowiązki obu stron.
2. Wystawienie faktury: Klient (faktorant) sprzedaje towary lub świadczy usługi, co skutkuje wystawieniem faktury na kwotę należności. Faktura ta jest następnie przekazywana faktorowi.
3. Złożenie dokumentów: Faktor weryfikuje fakturę i przeprowadza analizę ryzyka. W tym celu faktorant musi dostarczyć faktorowi niezbędne dokumenty, takie jak umowę sprzedaży, umowę o dzieło lub fakturę VAT.
4. Cesja wierzytelności: Klient przekazuje fakturę faktorowi, który staje się właścicielem wierzytelności. W ten sposób klient otrzymuje natychmiastową płatność, a faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika.
5. Wypłata środków: Faktor wypłaca klientowi kwotę należności pomniejszoną o prowizję faktoringową.

Umowa faktoringu

Umowa faktoringowa to dokument, który określa warunki współpracy między klientem a faktorem. Umowa ta zawiera m.in. informacje o stawkach prowizji, terminach płatności, procedurach windykacyjnych, ryzyku niewypłacalności dłużnika oraz ochronie danych osobowych. Przed podpisaniem umowy klient powinien dokładnie przeczytać jej treść i zwrócić uwagę na warunki umowy.

Wady i zalety faktoringu

Jak wszystkie usługi, nie tylko finansowe, faktoring ma zarówno zalety, jak i pewne wady, o czym poniżej.

Zalety faktoringu dla przedsiębiorstw

Jedną z największych zalet faktoringu jest to, że pozwala on na szybkie uzyskanie płatności za faktury, co może poprawić płynność finansową Twojej firmy. Dzięki temu będziesz mógł szybciej regulować swoje zobowiązania finansowe, a także łatwiej planować swoje wydatki.

Inną zaletą faktoringu jest to, że pozwala on na zmniejszenie ryzyka niewypłacalności klientów. W przypadku faktoringu z regresem, factor bierze na siebie ryzyko niewypłacalności klienta, co zwiększa bezpieczeństwo finansowe dla przedsiębiorcy.

Korzystając z faktoringu, możesz także uzyskać dostęp do finansowania od jednej faktury, co jest szczególnie korzystne dla mniejszych firm. Limit faktoringowy może wynosić od 30 tys. do 5 mln zł, a koszty faktoringu są zazwyczaj niższe niż koszty pożyczek bankowych.

• Płynność finansowa: Faktoring zapewnia szybki dostęp do gotówki, co jest szczególnie korzystne dla firm wymagających środków na bieżącą działalność lub inwestycje.
• Zarządzanie należnościami: Faktoring może odciążyć przedsiębiorstwo od procesu windykacji, ponieważ faktor często przejmuje odpowiedzialność za ściąganie długów, co jest zaznaczone na.
• Zmniejszenie ryzyka niewypłacalności: W przypadku faktoringu bez regresu, to faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności dłużnika, co zmniejsza ryzyko finansowe przedsiębiorstwa.
• Elastyczność: Faktoring może być dostosowany do indywidualnych potrzeb firmy, umożliwiając elastyczne zarządzanie terminami płatności oraz kwotami finansowania.
• Oszczędność czasu: Przekazanie procesu obsługi należności faktorowi pozwala zaoszczędzić czas, który można przeznaczyć na rozwój kluczowych obszarów działalności firmy.

Wady faktoringu

Wady faktoringu mogą obejmować:

• Koszty: Faktoring może być droższy niż tradycyjne formy finansowania, ponieważ obejmuje opłaty administracyjne oraz prowizje od wartości faktur, które mogą znacząco obniżyć ostateczną kwotę otrzymaną przez przedsiębiorstwo.
• Zależność od faktora: Długoterminowe korzystanie z faktoringu może prowadzić do zależności od tej formy finansowania, ograniczając możliwość negocjacji lepszych warunków lub poszukiwania alternatywnych źródeł kapitału.
• Ryzyko utraty reputacji: W przypadku agresywnej windykacji przez faktora, relacje z klientami mogą ucierpieć, co może negatywnie wpłynąć na reputację firmy.
• Ograniczenia umowne: Umowy faktoringowe mogą narzucać pewne ograniczenia, jak na przykład wymóg przekazywania wszystkich faktur do faktoringu, co może być niekorzystne dla przedsiębiorstwa.
• Ryzyko regresu: W faktoringu z regresem, przedsiębiorstwo jest ostatecznie odpowiedzialne za niewypłacalność dłużnika, co może prowadzić do konieczności zwrotu otrzymanych środków.

Warunki i koszty faktoringu

Korzystając z usługi faktoringu, musisz liczyć się z kosztami i warunkami, które wynikają z umowy z faktorem. W tej sekcji przedstawimy najważniejsze informacje dotyczące kosztów i warunków faktoringu.

Opłaty i prowizje

Koszt faktoringu składa się z kilku elementów, w tym opłat i prowizji. Opłaty związane są z obsługą faktury, a prowizja związana jest z wykupem wierzytelności. Wysokość opłat i prowizji uzależniona jest od wielu czynników, takich jak wartość faktury, termin płatności, limit faktoringowy, itp.

Najczęściej stosowaną formą prowizji jest prowizja od wartości faktury, która wynosi zazwyczaj od 0,5% do 5%. Oprócz prowizji, mogą wystąpić również dodatkowe opłaty, takie jak opłata za weryfikację kontrahenta lub opłata za przekazanie środków na konto.

Terminy płatności i limit faktoringowy

Terminy płatności to czas, w którym faktor wypłaca Ci zaliczkę na fakturę. Zazwyczaj termin ten wynosi od 24 do 48 godzin od momentu złożenia faktury. Po tym czasie faktor wypłaca pozostałą kwotę po potrąceniu prowizji i opłat.

Limit faktoringowy to maksymalna kwota, jaką faktor jest w stanie Ci wykupić. Wysokość limitu zależy od wielu czynników, takich jak Twoja historia kredytowa, wartość faktur, itp.

Częste pytania (FAQ)

Poniżej znajdziesz odpowiedzi na częste pytania dotyczące faktoringu.

Opracowanie: Money Breaker. Żródła: Polski Związek Faktorów, PFR, GUS, UNIDROIT