Co to jest ETF i jak działa ten instrument finansowy?

Jeśli interesujesz się inwestowaniem, na pewno słyszałeś o funduszach notowanych na giełdzie, czyli ETF-ach. W tym artykule wyjaśnimy dokładnie, co to jest ETF, jak działa, jakie są wady, a jakie zalety funduszy typu ETF i czy warto w nie inwestować.

Co to jest ETF? Definicja

Fundusz ETF (Exchange-Traded Fund) to rodzaj funduszu inwestycyjnego, którego jednostki uczestnictwa są notowane na giełdzie papierów wartościowych, co pozwala na łatwy zakup i sprzedaż jego jednostek przez klientów zarówno indywidualnych, jak i instytucjonalnych.

ETF-y pozwalają na inwestowanie w szeroki wachlarz aktywów, takich jak akcje, obligacje, surowce czy waluty (także kryptowaluty). Dzięki temu inwestorzy możesz łatwo i szybko zdywersyfikować swój portfel inwestycyjny. Inwestowanie w fundusze ETF jest aktualnie jednym z najpopularniejszych sposób na inwestowanie pasywne oraz budowanie pasywnego dochodu.

ETF-y są projektowane tak, aby śledzić określony indeks giełdowy jak np. S&P 500 czy Dow Jones Industrial Average. Oznacza to, że inwestorzy, którzy kupują jednostki ETF, kupują w istocie koszyk akcji, który składa się z akcji spółek z danego indeksu.

Przeczytaj:

• W co zainwestować 1000 zł?
• W co zainwestować 10 tysięcy?

Fundusze tego typu oferują wiele korzyści w porównaniu do innych produktów inwestycyjnych. Po pierwsze, są łatwe w zakupie i sprzedaży, ponieważ ich jednostki uczestnictwa są notowane na giełdzie. Po drugie, są zazwyczaj tańsze niż aktywnie zarządzane fundusze inwestycyjne, ponieważ ich koszty są zazwyczaj niższe.

Jak działa ETF?

Fundusz ETF działa na podobnych zasadach jak zwykły fundusz inwestycyjny, ale z kilkoma ważnymi różnicami, które omówimy poniżej.

Replikacja indeksu

ETF-y są zaprojektowane tak, aby śledzić wybrane indeksy rynkowe, takie jak S&P 500 czy FTSE 100. Ich celem jest dokładne odzwierciedlenie wyników indeksu, w który inwestują. Dlatego też, jeśli indeks rośnie o 10%, to wartość funduszu również wzrośnie o 10%.

Metody replikacji

Istnieją dwie główne metody replikacji indeksu przez ETF-y: replikacja fizyczna i syntetyczna. W replikacji fizycznej, ETF kupuje rzeczywiste aktywa, takie jak akcje spółek, które znajdują się w indeksie, który chce śledzić. W replikacji syntetycznej, fundusz zawiera umowę swapową z kontrahentem, który zobowiązuje się do zapewnienia mu zwrotu zysków z indeksu.

Zarządzanie i struktura

ETF-y są zarządzane przez specjalistyczne firmy, które dbają o ich codzienną działalność. W ramach swojej struktury fundusze te posiadają akcje, które są notowane na giełdzie. Inwestorzy kupują i sprzedają te akcje, co pozwala im na szybkie i wygodne inwestowanie. W ten sposób, ETF-y umożliwiają inwestorom łatwy i tani dostęp do szerokiej gamy aktywów, a jednocześnie zapewniają wysoki stopień dywersyfikacji.

Historia ETF

Fundusze ETF to jedna z najważniejszych innowacji produktowych w historii branży inwestycyjnej ostatnich kilkudziesięciu lat. Pierwszy fundusz tego typu, Index Participation Shares, został wprowadzony na giełdę amerykańską już w 1993 roku.

Pierwotnie ETF-y zostały projektowane jako alternatywne narzędzie dla inwestorów instytucjonalnych, którzy chcieli uzyskać ekspozycję na szeroki zakres rynków, ale nie chcieli płacić wysokich opłat związanych z zarządzaniem aktywami.

W ciągu kilku lat od ich wprowadzenia na rynek fundusze te stały się bardzo popularne wśród inwestorów indywidualnych. W 1998 roku na giełdzie amerykańskiej pojawił się pierwszy ETF indeksowy, a w 2000 roku pierwszy ETF obligacji.

Od tamtej pory rynek znacznie się rozwinąłm i aktualnie istnieje wiele różnych typów ETF, w tym indeksowych, sektorowych, geograficznych, towarowych i wielu innych. W styczniu 2024 amerykańska Komisja Papierów Wartościowych i Giełd zatwierdziła pierwsze fundusze giełdowe Bitcoin. Trzy miesiące później, 15 kwietnia 2024 roku, fundusze ETF oparte o bitcoin i ethereum zostały zatwierdzone przez organ nadzoru papierów wartościowych Hongkongu.

Do największych firm zarządzających ETF-ami należą tacy giganci jak BlackRock, Vanguard, State Street, Invesco, Charles Schwab, First Trust czy bank inwestycyjny JPMorgan Chase.

Rodzaje ETF-ów

Do najczęściej występujących rodzajów ETF możemy zaliczyć: akcyjne, obligacyjne, surowcowe, ETF nieruchomości, geograficzne, specjalistyczne.

Akcyjne

ETF-y akcyjne to fundusze inwestycyjne, które inwestują w akcje notowane na giełdzie. Mogą one inwestować w akcje spółek z różnych branż, krajów oraz regionów świata.

Obligacyjne

ETF-y obligacyjne to fundusze inwestycyjne, które inwestują w obligacje. Mogą one inwestować w obligacje rządowe, korporacyjne oraz komunalne. ETF-y obligacyjne pozwalają na dywersyfikację portfela inwestycyjnego oraz minimalizację ryzyka.

Surowcowe

ETF-y surowcowe to fundusze inwestycyjne, które inwestują w surowce takie jak złoto, srebro, ropa naftowa, gaz ziemny, metale przemysłowe oraz wiele innych. ETF-y surowcowe pozwalają na inwestowanie w surowce bez konieczności fizycznego ich posiadania.

ETF-y nieruchomości

ETF-y nieruchomości inwestują w nieruchomości komercyjne, takie jak biurowce, centra handlowe czy mieszkania. Dają one inwestorom możliwość inwestowania w sektor nieruchomości bez konieczności bezpośredniego zakupu nieruchomości. ETF-y nieruchomości mogą być atrakcyjne dla inwestorów poszukujących dywersyfikacji portfela i korzyści związanych z inwestowaniem w nieruchomości, takimi jak dochód z najmu i potencjalny wzrost wartości nieruchomości.

Geograficzne

ETF-y geograficzne śledzą rynki akcji lub obligacji w określonych regionach geograficznych, takich jak Stany Zjednoczone, Europa, Azja czy rynki wschodzące. Dzięki temu inwestorzy mogą uzyskać ekspozycję na określone regiony świata bez konieczności zakupu poszczególnych papierów wartościowych z tych regionów. ETF-y geograficzne mogą być atrakcyjne dla inwestorów, którzy chcą zdywersyfikować swój portfel i wykorzystać potencjalne zyski z różnych rynków światowych.

Alternatywne i specjalistyczne

Oprócz ETF-ów akcyjnych, obligacyjnych czy surowcowych, istnieją również inne, nieco bardziej specjalistyczne. Na przykład Bitcoin ETF-y, które inwestują w kryptowaluty czy Inverse ETF-y, które pozwalają na inwestowanie w spadki rynku.

Zalety ETF

• Dywersyfikacja portfela
• Niskie koszty
• Łatwa dostępność
• Transparentność
• Elastyczność
• Możliwość inwestowania w różne klasy aktywów
• Niski minimalny kapitał początkowy
• Płynność

Inwestowanie w ETF-y niesie ze sobą wiele korzyści, które przyciągają zarówno początkujących, jak i doświadczonych inwestorów. Jedną z kluczowych zalet jest możliwość dywersyfikacji portfela. ETF-y często odzwierciedlają szerokie indeksy, sektory lub całe rynki, umożliwiając dostęp do zróżnicowanego zestawu aktywów. Dzięki temu możesz ograniczyć ryzyko związane z koncentracją kapitału w pojedynczych spółkach czy instrumentach, budując bardziej zrównoważony portfel.

Kolejnym atutem ETF-ów są niskie koszty. W porównaniu do tradycyjnych funduszy inwestycyjnych, zwłaszcza tych zarządzanych aktywnie, ETF-y charakteryzują się zazwyczaj niższymi opłatami za zarządzanie. Szczególnie w przypadku ETF-ów indeksowych, które nie wymagają intensywnego zaangażowania menedżerów, koszty utrzymania są minimalne. To sprawia, że inwestorzy mogą zatrzymać większą część swoich zysków, zamiast tracić je na wysokie prowizje.

ETF-y wyróżniają się również łatwą dostępnością i przejrzystością. Są one notowane na giełdach, co pozwala na ich kupno i sprzedaż w trakcie sesji giełdowej za pośrednictwem standardowego rachunku maklerskiego. Dzięki temu inwestowanie staje się wygodne i dostępne dla szerokiego grona osób. Co więcej, struktura ETF-ów zapewnia bieżący wgląd w skład portfela oraz wartość aktywów netto (NAV), co daje pełną kontrolę i jasność co do tego, w co lokujesz swoje środki.

Elastyczność i różnorodność to kolejne cechy, które czynią ETF-y atrakcyjnymi. Inwestując w ETF możesz wybierać spośród funduszy śledzących nie tylko akcje, ale także obligacje, surowce, nieruchomości czy inne klasy aktywów. Dzięki temu możes dostosować strategię inwestycyjną do indywidualnych celów, preferencji czy poziomu akceptacji ryzyka.

Ważną zaletą jest także niski próg wejścia oraz wysoka płynność. Wiele ETF-ów wymaga minimalnego kapitału początkowego, co otwiera drzwi dla inwestorów z mniejszym budżetem. Jednocześnie większość z nich cechuje się dużym wolumenem obrotu na rynku wtórnym, co ułatwia szybkie kupowanie i sprzedawanie udziałów bez znaczących odchyleń cenowych. To wszystko sprawia, że ETF-y są praktycznym i efektywnym narzędziem dla osób chcących budować swoje portfele inwestycyjne w sposób świadomy i elastyczny.

Wady ETF

• Ryzyko rynkowe
• Ryzyko sektorowe
• Ryzyko płynności
• Ryzyko walutowe
• Ryzyko kosztów
• Ryzyko braku dywersyfikacji

Inwestowanie w ETF-y, choć oferuje wiele korzyści, nie jest pozbawione wad. Jednym z istotnych aspektów jest ryzyko rynkowe, które wynika z naturalnych wahań na rynkach finansowych. Wartość ETF-u zmienia się w zależności od cen akcji, obligacji czy innych instrumentów wchodzących w jego skład. Gdy rynek doświadcza spadków, możesz ponieść straty, niezależnie od tego, jak dobrze skonstruowany jest fundusz.

Kolejnym wyzwaniem jest ryzyko sektorowe, szczególnie w przypadku ETF-ów skupionych na konkretnych branżach lub segmentach gospodarki. Jeśli dany sektor, na przykład technologiczny czy energetyczny, napotka trudności, wartość funduszu może znacząco ucierpieć. To naraża inwestorów na większe straty, zwłaszcza jeśli ich portfel jest mocno skoncentrowany na jednym obszarze rynku.

Płynność to kolejny czynnik, który może stanowić problem. Niektóre ETF-y, zwłaszcza te działające na niszowych rynkach lub o mniejszej kapitalizacji, mogą charakteryzować się ograniczoną płynnością. W takich przypadkach znalezienie kupca lub sprzedawcy bywa trudne, co może prowadzić do opóźnień w realizacji transakcji lub konieczności akceptacji mniej korzystnych cen.

W przypadku inwestowania w zagraniczne ETF-y pojawia się ryzyko walutowe. Wahania kursów walut mogą wpłynąć na wartość inwestycji, nawet jeśli sam fundusz radzi sobie dobrze. Na przykład spadek wartości waluty bazowej ETF-u w stosunku do waluty inwestora może obniżyć realny zwrot z inwestycji, niezależnie od wyników funduszu.

Koszty związane z ETF-ami również mogą być pułapką. Choć często są one niższe niż w przypadku innych funduszy, opłaty za zarządzanie, prowizje brokerskie czy spread między ceną kupna a sprzedaży mogą się kumulować. W dłuższej perspektywie nawet niewielkie koszty mogą zauważalnie zmniejszyć zyski, szczególnie w przypadku częstego handlowania.

Na koniec, warto zwrócić uwagę na ryzyko niewystarczającej dywersyfikacji. Choć ETF-y z założenia mają oferować zróżnicowanie, inwestowanie w pojedynczy fundusz, zwłaszcza skoncentrowany na jednym sektorze, regionie czy klasie aktywów, może nie zapewnić pełnej ochrony przed wahaniami rynku. Jeśli dany obszar napotka trudności, brak szerszego rozproszenia kapitału może narazić Cię na większe straty.

ETF a fundusz indeksowy

Mimo że ETF-y i fundusze indeksowe mają podobny cel inwestycyjny, którym jest naśladowanie określonego indeksu, to są m.in. pewne różnice.

Sposób handlu

ETF są handlowane na giełdzie papierów wartościowych tak jak akcje, co oznacza, że ich ceny mogą się zmieniać w ciągu dnia w czasie rzeczywistym. Fundusze indeksowe zwykle są rodzajem funduszu wzajemnego, który jest wyceniany raz dziennie po zamknięciu rynków, i transakcje są realizowane po tej wycenie.

Minimalna inwestycja

Fundusze indeksowe często mają minimalną kwotę inwestycji, która może być wymagana przy pierwszym zakupie. ETF nie mają takiej minimalnej kwoty inwestycji; można kupić jedną akcję ETF, co odpowiada części wartości całego funduszu.

Opłaty transakcyjne

Kupując i sprzedając ETF, inwestorzy zazwyczaj płacą prowizję maklerską, chociaż wiele platform handlowych oferuje teraz ETF bez prowizji. Fundusze indeksowe mogą mieć opłaty za nabycie lub umorzenie jednostek uczestnictwa, ale często można je kupować bezpośrednio od firmy zarządzającej bez opłat transakcyjnych.

Dostępność

ETF są dostępne dla inwestorów międzynarodowych i mogą być kupowane przez każdego, kto ma dostęp do giełdy, na której ETF jest notowany. Fundusze indeksowe mogą być ograniczone do rezydentów kraju, w którym fundusz jest zarejestrowany.

Dywidendy

ETF zazwyczaj wypłacają dywidendy inwestorom bezpośrednio, podczas gdy fundusze indeksowe mogą reinwestować dywidendy lub wypłacać je inwestorom w zależności od polityki funduszu.

Zarządzanie

Zarówno ETF, jak i fundusze indeksowe są zazwyczaj pasywnie zarządzane, co oznacza, że nie próbują przewyższyć rynku, lecz pasywnie naśladują indeks referencyjny.

Płynność

ETF zazwyczaj oferują wyższą płynność niż fundusze indeksowe, ponieważ mogą być kupowane i sprzedawane w ciągu dnia na giełdzie. Płynność funduszy wzajemnych jest ograniczona do jednej transakcji na koniec dnia handlowego.

ETF vs fundusz inwestycyjny vs akcje

Poniżej tabela porównująca ETF-y, fundusze inwestycyjne i akcje:

Cecha	ETF (Exchange-Traded Fund)	Fundusz Inwestycyjny	Akcje
Sposób handlu	Na giełdzie przez cały dzień, ceny zmienne	Po cenie NAV na koniec dnia	Na giełdzie przez cały dzień, ceny zmienne
Zarządzanie	Zazwyczaj pasywne (śledzenie indeksu)	Może być aktywne lub pasywne	Nie dotyczy (posiadanie udziałów w firmie)
Koszty	Zazwyczaj niższe opłaty zarządzania	Wyższe opłaty zarządzania	Koszty transakcyjne i prowizje maklerskie
Minimalne inwestycje	Cena jednej akcji ETF na giełdzie	Zazwyczaj wyższe minimalne inwestycje	Cena jednej akcji na giełdzie
Dywidendy	Możliwość dystrybucji lub reinwestycji	Dystrybucja w określonych odstępach	Wypłacane bezpośrednio do akcjonariuszy
Podatki	Efektywna struktura podatkowa	Możliwe zdarzenia podatkowe z transakcji	Podatek od dywidend i zysków kapitałowych
Dostępność	Dostępne dla każdego z kontem maklerskim	Dostępność zależna od firmy inwestycyjnej	Dostępne dla każdego z kontem maklerskim
Potencjał zysku	Zależny od rynku; dywersyfikacja	Zależny od wyników zarządzania funduszem	Zależny od indywidualnej firmy i jej wyników

Jak inwestować w ETF?

Pierwszym krokiem, aby zacząć inwestować w ETF jest edukacja! Nie możesz rozpocząć wkładania pieniędzy w findusze ETF, jeśli w pełni nie rozumiesz mechanizmu ich działania. Można powtarzać, jak mantrę, że inwestowanie wiąże się z ryzykiem – także w fundusze typu ETF! Zanim włożysz choć jedno jajko do tego koszyka, ucz się! Czytaj, oglądaj filmy, słuchaj podcastów. Nie śpiesz się – pamiętaj, że lepiej stracić okazję, niż pieniądze.

Równie ważne, co sama edukacja, jest określenie własnych priorytetów inwestycyjnych. Zastanów się, co chcesz osiągnąć – czy zależy Ci na długoterminowym wzroście kapitału, regularnych dochodach, a może ochronie wartości portfela? Twoje cele, horyzont czasowy oraz gotowość do podejmowania ryzyka wpłyną na to, jakie ETF-y będą dla Ciebie odpowiednie. Jasno zdefiniowana strategia ułatwia podjęcie kolejnych decyzji.

Kolejnym krokiem jest znalezienie odpowiedniego brokera. Aby kupować i sprzedawać ETF-y, potrzebujesz konta maklerskiego, które zapewni dostęp do tych instrumentów. Ważne, aby platforma brokerska oferowała szeroki wybór funduszy oraz niskie koszty transakcyjne. Porównanie ofert różnych brokerów pozwoli Ci wybrać rozwiązanie, które najlepiej odpowiada Twoim potrzebom i nie obciąża nadmiernie budżetu.

Wybór konkretnych ETF-ów to moment, w którym Twoja strategia zaczyna nabierać kształtu. Możesz zdecydować się na fundusze odzwierciedlające szerokie indeksy, takie jak globalne czy amerykańskie rynki akcji, albo postawić na bardziej wyspecjalizowane opcje, na przykład związane z konkretnym sektorem czy regionem.

Jak wybrać fundusz ETF?

Niezbędne jest przeanalizowanie kilku aspektów każdego funduszu. Sprawdź, jakie aktywa wchodzą w jego skład – niektóre ETF-y oferują szeroką dywersyfikację, podczas gdy inne skupiają się na wąskich segmentach rynku. Przyjrzyj się historycznym wynikom, choć pamiętaj, że nie są one gwarancją przyszłości. Zwróć uwagę na wielkość zarządzanych aktywów – większe fundusze często oznaczają lepszą płynność i niższe koszty.

Płynność sama w sobie jest istotna, ponieważ ułatwia wchodzenie i wychodzenie z inwestycji bez dużych wahań cen. Nie zapominaj o kosztach zarządzania, czyli tak zwanym expense ratio – niższe opłaty oznaczają więcej zysków w Twojej kieszeni na przestrzeni lat. Na koniec, warto ocenić, jak dokładnie fundusz odwzorowuje swój indeks, czyli tzw. tracking error. Im mniejszy, tym lepiej ETF realizuje swoje założenia.

Gdy już wybierzesz odpowiednie ETF-y, czas na realizację transakcji. Po zalogowaniu się na konto maklerskie proces zakupu przypomina inwestowanie w akcje. Możesz zdecydować się na zlecenie rynkowe, które realizuje transakcję po aktualnej cenie, lub określić konkretną cenę, po której chcesz nabyć udziały, korzystając z zlecenia limitowanego. Ta elastyczność pozwala dostosować moment zakupu do Twoich oczekiwań i sytuacji na rynku.

Popularne ETF-y

Mnogość funduszy tego typu na rynku jest tak duża, że znalezienie spełniającego Twoje preferencje może być naprawdę skomplikowane. Mimo że nie polecamy inwestycji w żaden z funduszy, poniżej znajdziesz kilka niezwykle popularnych ETF-ów ostatnich lat.

SPDR S&P 500 ETF Trust (SPY)

Jest to jeden z najstarszych i największych ETFów, który śledzi wyniki indeksu S&P 500, reprezentującego 500 największych spółek z amerykańskich giełd. Jest to pasywnie zarządzany fundusz, który jest popularnym wyborem dla inwestorów poszukujących ekspozycji na amerykański rynek akcji.

iShares MSCI Emerging Markets ETF (EEM)

EEM śledzi indeks MSCI Emerging Markets Index, który obejmuje akcje z krajów rozwijających się. Jest to sposób dla inwestorów na uzyskanie ekspozycji na rynki wschodzące, które mogą oferować wyższy potencjał wzrostu, ale również większe ryzyko.

Vanguard FTSE Developed Markets ETF (VEA)

Ten fundusz śledzi wyniki indeksu FTSE Developed All Cap ex US Index, który obejmuje akcje z rozwiniętych rynków poza Stanami Zjednoczonymi. Zapewnia dywersyfikację międzynarodową i jest popularny wśród inwestorów poszukujących ekspozycji na rynki rozwinięte.

iShares Core U.S. Aggregate Bond ETF (AGG)

AGG śledzi indeks Bloomberg Barclays U.S. Aggregate Bond Index, który obejmuje szeroki zakres obligacji denominowanych w dolarach amerykańskich, w tym rządowe, hipoteczne, korporacyjne i inne. Jest to popularny wybór dla inwestorów szukających stabilności i przepływó dochodowych w swoim portfelu inwestycyjnym.

Vanguard Total Stock Market ETF (VTI)

Ten fundusz oferuje ekspozycję na cały rynek akcji w Stanach Zjednoczonych, śledząc indeks CRSP US Total Market Index. Obejmuje on małe, średnie i duże spółki z różnych sektorów, co czyni go dobrym wyborem dla inwestorów poszukujących zdywersyfikowanej ekspozycji na amerykańskie akcje.

Invesco QQQ ETF (QQQ)

Ten fundusz śledzi indeks NASDAQ-100, który składa się z 100 największych i najbardziej innowacyjnych spółek nienależących do sektora finansowego notowanych na giełdzie NASDAQ. Jest to popularny wybór dla inwestorów poszukujących ekspozycji na sektor technologiczny i innowacyjne firmy.

iShares Russell 2000 ETF (IWM)

IWM śledzi indeks Russell 2000, który obejmuje 2000 mniejszych spółek z rynku amerykańskiego. Jest to preferowany instrument dla inwestorów, którzy chcą zainwestować w segment małych spółek, co może oferować wyższy potencjał wzrostu, ale również wiąże się z wyższym ryzykiem.

Popularne ETF-y w Polsce

W Polsce najpopularniejszymi ETF-ami są te, które odzwierciedlają wyniki indeksu WIG. Indeks WIG to indeks giełdowy, który obejmuje największe spółki notowane na GPW. Wśród najpopularniejszych ETF-ów na GPW znajdują się m.in.:

• Lyxor WIG20 TR ETF, który odzwierciedla wyniki indeksu WIG20,
• BNP Paribas Easy WIG30 ETF, który odzwierciedla wyniki indeksu WIG30,
• Xtrackers mSCI Poland ETF, który odzwierciedla wyniki indeksu mSCI Poland.

ETF-y na polskim rynku są coraz popularniejsze, a ich dostępność na GPW przyciąga coraz większą liczbę inwestorów zarówno indywidualnych, jak i instytucjonalnych.

Częste pytania (FAQ)

Poniżej znajdziesz odpowiedzi na częste pytania dotyczące funduszy typu ETF.

Opracowanie Breaker Money. Żródła: Ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, Amerykańska Komisja Papierów Wartościowych, Reuters, Investopedia.com.