Na skróty Pokaż
1 lipca 2025 roku rusza aplikacja do weryfikacji wieku w internecie. Jej celem jest ochrona dzieci przed treściami takimi jak pornografia, hazard czy niektóre materiały w mediach społecznościowych. Stworzona na zlecenie KE aplikacja Age Verification App jest tymczasowym rozwiązaniem przed wprowadzeniem Unijnego Portfela Tożsamości Cyfrowej (eID) w 2026 roku. Choć ochrona nieletnich to absolutny priorytet regulacyjny, aplikacja budzi obawy o prywatność i ew. inwigilację. Przykład Wielkiej Brytanii, gdzie Online Safety Act nasilił cenzurę, rodzą się pytania, czy unijne rozwiązania nie staną się w przyszłości narzędziem kontroli i cenzury.
Kluczowe fakty:
- Aplikacja do weryfikacji wieku w internecie, zacznie obowiązywać 1 lipca 2025 roku na terenie całej Unii Europejskiej.
- Jej głównym zadaniem jest umożliwienie potwierdzenia wieku użytkowników internetu oraz ograniczenie nieletnim dostępu do materiałów takich jak pornografia, hazard czy treści niebezpieczne.
- Potwierdzenie wieku odbywa się poprzez skan dokumentu tożsamości, połączenie z aplikacją typu mObywatel lub systemem bankowym, a także poprzez selfie.
- Age Verification App jest rozwiązaniem tymczasowym do końca 2026 roku, kiedy to zostanie wdrożony Unijny Portfel Tożsamości Cyfrowej (EU Digital Identity Wallet).
- Brak potwierdzenia wieku może skutkować blokadą lub ograniczeniem dostępu do treści 18+, także w mediach społecznościowych, jak X, Instagram, TikTok czy YouTube.
WAŻNE! Obowiązek weryfikacji wieku wynika z DSA (Artykuł 28), które weszło w życie 17 lutego 2024 roku. Od lipca 2025 roku nie wchodzą nowe regulacje, tylko unijna aplikacja jako narzędzie potwierdzające wiek użytkownika. Platformy takie jak YouTube, TikTok, X czy Meta muszą już teraz stosować skuteczne mechanizmy weryfikacji, a aplikacja ma im to ułatwić.
Co to jest Age Verification App?
Unijna aplikacja do weryfikacji wieku (Age Verification App) ma umożliwić użytkownikom potwierdzenie, że spełniają wymagania wiekowe do korzystania z treści objętych ograniczeniami, takich jak pornografia, hazard czy niektóre funkcje platform społecznościowych. Zgodnie z Rozporządzeniem o Usługach Cyfrowych (DSA), jej celem jest ochrona nieletnich przed materiałami uznanymi za szkodliwe, jak przemoc czy treści dla dorosłych.
Aplikacja, rozwijana przez T-Scy na zlecenie Komisji Europejskiej, jest tymczasowym elementem szerszego projektu Unijnego Portfela Tożsamości Cyfrowej (eID), pełniąc rolę „mini-portfela” do czasu pełnego wdrożenia eID w 2026 roku. Jako rozwiązanie typu „white-label”, pozwala krajom członkowskim na dostosowanie jej do lokalnych potrzeb, np. tłumaczenie na język polski, a jej specyfikacje techniczne są dostępne na stronie ageverification.dev.
Aplikacja opiera się na minimalizacji danych: użytkownicy potwierdzają wiek, np. skanując dokument tożsamości, łącząc się z systemem eID, bez przekazywania platformom pełnych danych osobowych. Jednak brak obowiązkowego użycia technologii Zero Knowledge Proofs (ZKP), które mogłyby w pełni chronić prywatność, budzi obawy o bezpieczeństwo danych.
Czym jest Unijny Portfel Cyfrowy (eID)?
Unijny Portfel Tożsamości Cyfrowej (eID) to zaawansowane cyfrowe narzędzie, które ma umożliwić obywatelom, mieszkańcom i firmom w UE przechowywanie i udostępnianie danych tożsamości oraz dokumentów, takich jak dyplomy, recepty czy bilety.
Zgodnie z Ramą Europejskiej Tożsamości Cyfrowej z maja 2024 roku (eIDAS2) , portfel zostanie w pełni wdrożony do końca 2026 roku. Każdy kraj członkowski musi dostarczyć co najmniej jeden darmowy portfel, certyfikowany pod kątem bezpieczeństwa i zgodności z RODO. Ma to być kompleksowe rozwiązanie, zastępujące tymczasowe narzędzia, takie jak aplikacja do weryfikacji wieku.
Portfel eID będzie działał w wielu obszarach: od potwierdzania wieku, przez podpisywanie dokumentów elektronicznie, po autoryzację płatności i załatwianie spraw urzędowych, także transgranicznych. Umożliwi wybiórcze udostępnianie danych, np. potwierdzenie pełnoletności bez ujawniania daty urodzenia, a dane będą przechowywane lokalnie na urządzeniu użytkownika.
Testy już trwają, np. w Hiszpanii w ramach programu Cartera Digital Beta, co wskazuje na zaawansowanie projektu. Unia promuje eID jako sposób na ułatwienie życia cyfrowego, ale wszechstronność narzędzia budzi obawy o potencjalne nadużycia. Sceptycy wskazują, że portfel eID, choć przedstawiany jako wygodny, może stać się obowiązkowym elementem interakcji online, co ograniczy swobodę użytkowników.
Jeśli aplikacja do weryfikacji wieku jest zwiastunem tego systemu, to jego wprowadzenie wymaga szczególnej uwagi, by nie przekształciło się w narzędzie masowego nadzoru, zwłaszcza w kontekście doświadczeń z innych krajów, takich jak Wielka Brytania i jej program OSA.
Weryfikacja wieku w mediach społecznościowych
Aplikacja do weryfikacji wieku, może być wymagana do korzystania z platform społecznościowych, takich jak X, TikTok, YouTube cz Instagram, szczególnie w przypadku treści lub funkcji z ograniczeniami wiekowymi, np. filmów oznaczonych jako 18+ czy spersonalizowanych reklam.
Rozporządzenie o Usługach Cyfrowych (DSA), obowiązujące od 17 lutego 2024 roku, nakłada na platformy obowiązek wdrożenia skutecznych mechanizmów weryfikacji wieku, aby chronić nieletnich przed treściami uznanymi za szkodliwe, takimi jak przemoc, pornografia czy reklamy profilowane. Aplikacja, opracowana przez T-Scy, jest jednym z możliwych narzędzi, które platformy mogą wykorzystać, by spełnić te wymogi.
Brak potwierdzenia wieku może skutkować ograniczeniem dostępu do niektórych funkcji platformy. Na przykład, użytkownicy poniżej 13 lat – minimalnego wieku dla większości platform, takich jak Facebook, Instagram czy TikTok – mogą napotkać blokadę konta lub ograniczenie możliwości publikowania treści, jeśli nie zweryfikują wieku.
Na platformach takich jak X, które również podlegają DSA, brak weryfikacji może ograniczyć dostęp do treści z ograniczeniami wiekowymi, choć szczegóły zależą od wdrożenia przez platformę . Na przykład, Meta testuje weryfikację wieku w Hiszpanii, a TikTok wprowadził ograniczenia dla użytkowników poniżej 13 lat.
Age Verification App nie jest automatycznie zsynchronizowana z platformami społecznościowymi, lecz działa jako zewnętrzne narzędzie weryfikacyjne, wymagające integracji przez platformy, jak ma to miejsce w innych komercyjnych systemach weryfikacyjnych.
Po wejściu na stronę z treściami przeznaczonymi dla dorosłych użytkownicy mogą być proszeni o skanowanie kodu QR lub generowanie tokena w aplikacji, bez czego odwiedzenie określonej strony będzie niemozliwe. Choć brak weryfikacji nie oznacza automatycznego wykluczenia z mediów społecznościowych, użytkownicy bez aplikacji mogą napotkać ograniczenia w dostępie do treści lub funkcji, co czyni ją w niektórych przypadkach praktycznie niezbędną.
Weryfikacja wieku krok po kroku, czyli jak ma to działać w praktyce
Proces korzystania z aplikacji do weryfikacji wieku w internecie ma być prosty, ale wymaga przekazania określonych danych lub połączenia z zewnętrznym systemem, który takie dane potwierdzi (np. system bankowy). W pierwszej kolejności użytkownik pobiera aplikację z oficjalnego źródła, np. Google Play lub App Store, i instaluje ją na smartfonie. Następnie potwierdza swój wiek, skanując dokument tożsamości (np. dowód osobisty lub paszport), łącząc się z zaufanym źródłem, jak narodowy system eID (np. mObywatel w Polsce) lub aplikacja bankowa, bądź też wykonanie selfie z weryfikacją AI. Dane przekazane do aplikacji mają być przechowywane lokalnie na urządzeniu użytkownika.
Przy próbie dostępu do treści z ograniczeniem wiekowym, np. filmu 18+ na YouTube lub strony pornograficznej, platforma zażąda weryfikacji. Użytkownik otwiera aplikację, skanuje kod QR wyświetlony na ekranie lub generuje cyfrowy token, a aplikacja przekazuje platformie informację, czy użytkownik spełnia wymagania wiekowe, bez ujawniania szczegółowych danych. Proces ten ma być zgodny z DSA, ale brak wymaganego (opcjonalne) wsparcia dla technologii Zero Knowledge Proofs rodzi obawy, że niektóre dane mogą być przetwarzane w większym zakresie, niż zakładano. Po weryfikacji użytkownik uzyskuje dostęp do treści.
Unijna smycz czy realna ochrona dzieci?
Ochrona dzieci przed szkodliwymi treściami w internecie, takimi jak pornografia, przemoc czy hazard, jest celem, który trudno kwestionować. DSA i Dyrektywa o Usługach Audiowizualnych (AVMSD) nakładają na platformy obowiązek zapewnienia, że nieletni nie mają dostępu do takich materiałów, a aplikacja do weryfikacji wieku ma to ułatwić.
Wymóg użycia dokumentu tożsamości lub połączenie z mObywatel bądź systemem bankowym do potwierdzenia wieku wydaje się silnym zabezpieczeniem, jednak budzi jednocześnie poważne obawy o anonimowość, szczególnie w kontekście mediów społecznościowych, gdzie użytkownicy dzielą się opiniami, często o charakterze politycznym .
Krytycy, w tym Electronic Frontier Foundation, wskazują, że brak obowiązkowych ZKP i luźniejsze zasady weryfikacji w ramach eIDAS mogą umożliwić nadużycia, takie jak nieautoryzowane gromadzenie danych. Powiązanie tożsamości z aktywnością online, np. przeglądaniem stron czy publikowaniem postów, rodzi ryzyko, że dane te mogą być w przyszłości wykorzystywanene do śledzenia użytkowników.
W krajach o mniej demokratycznych tendencjach aplikacja lub przyszły portfel eID mogłyby stać się narzędziem nacisku na wolność słowa, szczególnie dla aktywistów czy dziennikarzy. Unia zapewnia, że dane są bezpieczne i przechowywane lokalnie, ale brak pełnej przejrzystości budzi sceptycyzm.
Przykład Wielkiej Brytanii pokazuje, że takie obawy nie są bezpodstawne. Tamtejszy system, oparty na Online Safety Act OSA), już prowadzi do nadmiernej cenzury, co każe się zastanowić, czy unijne rozwiązanie nie pójdzie podobną drogą. Aplikacja może być krokiem w stronę większej kontroli, zwłaszcza w kontekście przejścia na eID, które będzie jeszcze bardziej wszechstronne. Ochrona dzieci jest priorytetem, ale cena w postaci potencjalnej utraty anonimowości może być wysoka.
Cenzura w sieci: Lekcje z Wielkiej Brytanii dla unijnej aplikacji
Unijna aplikacja do weryfikacji wieku i brytyjski Online Safety Act (OSA) mają wspólny cel – ochronę użytkowników, zwłaszcza dzieci, przed szkodliwymi treściami – ale oba rozwiązania budzą obawy o cenzurę i inwigilację. OSA, obowiązujący od 2023 roku, wymaga od platform weryfikacji wieku i usuwania „szkodliwych” treści, co obejmuje nie tylko pornografię, ale także materiały uznane za „nielegalne” lub budzące kontrowersje czy dezinformacje. Choć mowa tu przede wszystkim o mediach społecznościowych czy forach, to w efekcie działania regulatora Ofcom zwiększyły presję na platformy, prowadząc do nadgorliwego usuwania postów i karania użytkowników.
Unijna aplikacja, wymagając powiązania tożsamości z dostępem do treści poprzez dokumenty takie jak dowód osobisty czy połączenie z mObywatel, tworzy podobny potencjał do śledzenia. Choć koncentruje się na weryfikacji wieku, brak obowiązkowych ZKP i możliwość integracji z portfelem eID rodzą ryzyko, że system może ewoluować w narzędzie nadzoru, szczególnie w mniej demokratycznych krajach UE. Brytyjskie doświadczenia, gdzie cenzura stała się realnym skutkiem regulacji, są jasnym ostrzeżeniem dla UE. Jeśli aplikacja lub eID umożliwią powiązanie tożsamości z aktywnością online, np. publikowaniem postów na X, mogą ograniczyć wolność słowa, szczególnie w kontekście politycznym.
Podobieństwa między tymi systemami są wyraźne: oba wymagają identyfikacji użytkowników i zwiększają odpowiedzialność platform, co może prowadzić do prewencyjnego usuwania treści. W Wielkiej Brytanii OSA już skutkuje większą kontrolą nad internetem, a unijna aplikacja, choć na razie ograniczona do weryfikacji wieku, może być pierwszym krokiem w tę samą stronę.
Więcej podobnych tematów znajdziesz na stronie głównej The Breaker
Źródła wskazane w treści.
