Leasing operacyjny – co to jest i jak działa?

Leasing operacyjny to, obok kredytu bankowego, jedna z najczęściej wybieranych form finansowania bieżących potrzeb przedsiębiorstwa. Choć przedmiot leasingu nie jest własnością leasingobiorcy, korzyści tego rozwiązania są wręcz nieocenione. W tym wpisie wyjaśniamy, jak działa leasing operacyjny i czym różni się od leasingu finansowego, jaka jest różnica między leasingiem a wynajmem długoterminowym i kredytem oraz jak wyglądają kwestie podatkowe leasingu operacyjnego.

Co to jest leasing operacyjny – definicja

Leasing operacyjny, znany również jako leasing usługowy, to forma umowy leasingowej, w której leasingodawca przekazuje leasingobiorcy prawo do użytkowania określonych składników majątku na czas oznaczony, w zamian za określonej wysokości comiesięczne raty.

W trakcie trwania umowy leasingowej leasingodawca pozostaje właścicielem przedmiotu leasingu. Po zakończeniu umowy, przedmiot leasingu może zostać wykupiony przez leasingobiorcę lub zwrócony leasingodawcy. Leasing operacyjny często obejmuje dodatkowe usługi, takie jak serwis przedmiotu umowy czy dodatkowe ubezpieczenie. Koszty ter pokrywa leasingobiorca.

Obok leasingu finansowego, leasing operacyjny jest alternatywną dla kredytu bankowego formą finansowania przedsiębiorstw. Leasing operacyjny regulują przede wszystkim zapisy kodeksu cywilnego Art.  709¹ – 709¹⁸.

Leasing operacyjny a leasing finansowy

W leasingu operacyjnym przedmiot leasingu jest zaliczany do majątku leasingodawcy, który ma prawo dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Leasingobiorca ma prawo używać przedmiotu leasingu w zamian za regularne płatności rat leasingowych.

Po zakończeniu umowy leasingowej leasingobiorca może zwrócić przedmiot leasingu, przedłużyć umowę leasingową lub wykupić przedmiot za umówioną wartość rezydualną. Leasing operacyjny jest zbliżony do wynajmu długoterminowego.

Natomiast w leasingu finansowym przedmiot leasingu, choć nie jest własnością leasingobiorcy, zaliczany jest do jego aktywów, a to oznacza, że to leasingobiorca ma możliwość dokonywania odpisów amortyzacyjnych.

Po zakończeniu umowy leasingowej przedmiot leasingu automatycznie staje się własnością leasingobiorcy. Leasing finansowy zbliżony jest do klasycznego kredytu bankowego.

Pod względem podatkowym, w leasingu operacyjnym podatek VAT doliczany jest do każdej raty leasingowej, podczas gdy w leasingu finansowym podatek VAT jest zazwyczaj płatny z góry w całości.

Co więcej, okres trwania umowy leasingu operacyjnego jest zazwyczaj krótszy i rzadko przekracza 40% przewidywanego okresu używania przedmiotu leasingu, podczas gdy w leasingu finansowym umowa zwykle pokrywa większość lub cały okres ekonomicznej użyteczności przedmiotu.

Co można wziąć w leasing operacyjny?

W leasing operacyjny można wziąć szeroki zakres aktywów, zarówno ruchomych, jak i niektórych nieruchomości. Poniżej przykłady przedmiotów, które często są przedmiotem tego typu leasingu:

• Samochody osobowe i dostawcze – to jedne z najpopularniejszych przedmiotów leasingu, zarówno dla osób prywatnych, jak i firm.
• Maszyny i urządzenia – przedsiębiorstwa często decydują się na leasing maszyn produkcyjnych, rolniczych, budowlanych czy też sprzętu biurowego, jak kserokopiarki i komputery.
• Sprzęt IT – w tym serwery, systemy komputerowe, oprogramowanie i inne technologie informacyjne.
• Sprzęt medyczny – takie jak aparatura diagnostyczna, urządzenia do obrazowania medycznego (np. rezonans magnetyczny, tomograf komputerowy).
• Środki transportu – ciężarówki, autobusy, naczepy, przyczepy, a także statki, jachty, samoloty i helikoptery.
• Nieruchomości – biura, magazyny, hale produkcyjne, które można wziąć w leasing operacyjny, choć jest to mniej powszechne niż leasing przedmiotów ruchomych.
• Urządzenia energetyczne – jak panele słoneczne, turbiny wiatrowe, które są coraz częściej wybierane w kontekście wzrostu znaczenia odnawialnych źródeł energii.
• Wyposażenie sklepów i restauracji – w tym meble, systemy kasowe, sprzęt kuchenny.
• Sprzęt rolniczy – traktory, kombajny i inne maszyny wykorzystywane w rolnictwie.
• Sprzęt fitness i do siłowni – maszyny do ćwiczeń, bieżnie, rowery treningowe oraz inne urządzenia do ćwiczeń wykorzystywane w klubach fitness i siłowniach.
• Urządzenia do produkcji i przetwórstwa – specjalistyczne maszyny używane w różnych gałęziach przemysłu, takich jak drukarki przemysłowe, urządzenia do pakowania czy linie produkcyjne.
• Sprzęt budowlany – koparki, wózki widłowe, żurawie, podnośniki, betoniarki i inne urządzenia ciężkie.
• Wyposażenie hotelowe – meble, systemy rezerwacyjne, sprzęt do obsługi gości.
• Aktywa niematerialne – choć rzadziej, możliwe jest również leasingowanie pewnych praw, takich jak licencje, patenty czy prawa autorskie, jednak ta forma leasingu jest bardziej skomplikowana i mniej powszechna.

Leasing operacyjny różnych rodzajów majątku

W porównaniu z innymi formami finansowania (sprawdź rodzaje kredytów bankowych) leasing operacyjny oferuje elastyczność oraz nierzadko oszczędności podatkowe.

Leasing operacyjny samochodów

Leasing operacyjny samochodów to jedna z najpopularniejszych form leasingu operacyjnego. Dzięki niemu można korzystać z nowego samochodu bez konieczności jego zakupu. W ramach umowy leasingowej leasingodawca przekazuje leasingobiorcy samochód do użytkowania na określony czas oraz określone warunki. W tym czasie leasingobiorca ponosi tylko koszty eksploatacyjne samochodu, takie jak paliwo, ubezpieczenie czy serwisowanie.

Leasing operacyjny maszyn i urządzeń

Leasing operacyjny maszyn i urządzeń to idealne rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy potrzebują sprzętu do prowadzenia swojej działalności, ale nie chcą go kupować. W ramach umowy leasingowej leasingodawca przekazuje leasingobiorcy maszyny i urządzenia do użytkowania na określony czas oraz określone warunki. W tym czasie leasingobiorca ponosi tylko koszty eksploatacyjne maszyn i urządzeń, takie jak naprawy czy serwisowanie.

Leasing operacyjny nieruchomości

Leasing operacyjny nieruchomości to rozwiązanie dla przedsiębiorców, którzy potrzebują powierzchni biurowej lub magazynowej, ale nie chcą jej kupować. W ramach umowy leasingowej leasingodawca przekazuje leasingobiorcy nieruchomość do użytkowania na określony czas oraz określone warunki. W tym czasie leasingobiorca ponosi tylko koszty eksploatacyjne nieruchomości, takie jak koszty utrzymania czy remontów.

W każdym z powyższych przypadków leasing operacyjny pozwala na korzystanie z majątku trwałego bez konieczności jego zakupu, co daje przedsiębiorcom większą elastyczność i możliwość szybkiej reakcji na zmieniające się warunki rynkowe.

Wpłata własna w leasingu operacyjnym

Wpłata własna w leasingu operacyjnym to rodzaj wkładu własnego, który leasingobiorca musi uiścić na początku umowy leasingowej. Wysokość wpłaty własnej może być ustalona indywidualnie w zależności od rodzaju leasingu oraz warunków umowy.

Wkład własny ma bezpośredni wpływ na wysokość miesięcznego czynszy (raty leasingowej). Im wyższa wpłata własna, tym niższa rata leasingowa. Warto jednak pamiętać, że wpłata własna może być również wykorzystana do pokrycia kosztów dodatkowych, takich jak ubezpieczenie czy koszty rejestracji pojazdu.

W tabeli poniżej przedstawiamy przykładowe kwoty wpłat własnych i ich wpływ na wysokość raty leasingowej w przypadku leasingu samochodu osobowego o wartości 100 000 zł na okres 36 miesięcy:

Wpłata własna	Wysokość raty leasingowej
0%	3 000 zł
10%	2 800 zł
20%	2 600 zł

W przypadku nowych pojazdów coraz więcej leasingodawców decyduje się na wdrożenie ofert z zerową wpłatą własną, co zwiększa dostępność leasingu szerszej grupie osób i przedsiębiorstw. Zerowa wpłata własna przekłada się jednak na wysokość miesięcznej raty i nie powinna być wyznacznikiem atrakcyjności oferty leasingowej.

Leasing operacyjny a VAT

Leasing operacyjny jest traktowany jako usługa, a zatem VAT jest naliczany i rozliczany na zasadach dotyczących usług, a nie sprzedaży towarów. W leasingu operacyjnym nie ma konieczności rozliczania VAT od pełnej wartości przedmiotu leasingu na początku umowy, jak ma to miejsce w przypadku leasingu finansowego. VAT jest naliczany od każdej raty osobno.

VAT od rat leasingowych jest rozliczany w momencie ich płatności. Obowiązek podatkowy przy usłudze leasingu operacyjnego powstaje zgodnie z ogólnymi zasadami, czyli z chwilą wykonania usługi.

Leasingobiorca może odliczyć VAT od rat leasingowych, jednak wysokość odliczenia może być ograniczona, szczególnie w przypadku samochodów osobowych. Prawo do odliczenia podatku VAT od wydatków związanych z samochodami osobowymi może wynosić 50% lub 100% przy spełnieniu określonych warunków.

W przypadku samochodów osobowych, które są wykorzystywane zarówno do celów firmowych, jak i prywatnych, obowiązują specjalne zasady dotyczące odliczenia VAT. Jeśli przedsiębiorca wykorzystuje samochód wyłącznie do działalności gospodarczej, może odliczyć 100% VAT od rat leasingowych. W przeciwnym razie standardowo ma prawo do odliczenia 50% VAT, chyba że udowodni, że samochód jest wykorzystywany wyłącznie do celów biznesowych.

Jeśli na koniec umowy leasingu operacyjnego leasingobiorca zdecyduje się na wykupienie przedmiotu leasingu, wówczas transakcja ta podlega VAT jako zwykła sprzedaż towaru.

VAT od usług dodatkowych, takich jak serwis, ubezpieczenie czy opłaty za przekroczenie limitów kilometrów, również podlega odliczeniu zgodnie z ogólnymi zasadami, ale może być ograniczony w zależności od charakteru tych usług i ich związku z działalnością gospodarczą.

Wymagane ubezpieczenia

Jeśli zdecydujesz się na leasing operacyjny, to musisz wiedzieć, że niezbędne będzie poniesienie kosztów związanych z pewnymi rodzajami ubezpieczeń. W przypadku leasingu operacyjnego pojazdów zwykle są to:

1. Ubezpieczenie OC

Ubezpieczenie OC (odpowiedzialności cywilnej) jest obowiązkowe dla każdego kierowcy i niezależne od formy finansowania samochodu. Ubezpieczenie to chroni przed szkodami, jakie możesz wyrządzić innym uczestnikom ruchu drogowego. W przypadku leasingu, koszty ubezpieczenia OC ponosi leasingobiorca.

2. Ubezpieczenie AC

Ubezpieczenie AC (autocasco) jest dobrowolne, jednak w przypadku leasingu zwykle wymagane firmy leasingowe. Ubezpieczenie to chroni samochód przed szkodami, jakie mogą zostać wyrządzone przez kierowcę lub przez osoby trzecie. W przypadku leasingu, koszty ubezpieczenia AC ponosi leasingobiorca.

3. Ubezpieczenie NNW

Ubezpieczenie NNW (następstw nieszczęśliwych wypadków) jest dobrowolne, ale zalecane przez firmy leasingowe. Ubezpieczenie to chroni kierowcę i pasażerów przed skutkami wypadku drogowego. W przypadku leasingu, koszty ubezpieczenia NNW ponosi leasingobiorca.

4. Ubezpieczenie GAP

Dość powszechnym rodzajem obowiązkowej polisy w przypadku leasingu operacyjnego jest tzw. ubezpieczenie GAP, (ubezpieczenie straty finansowej), którego zadaniem jest ochrona leasingodawcy, ale także leasingobiorcy, w sytuacji, gdy przedmiot leasingu dozna szkody całkowitej lub kradzieży. Koszt ubezpieczenia GAP pokrywa leasingobiorca.

Na koszt ubezpieczeń wpływ ma wielu czynników, takich jak: wiek kierowcy, staż posiadania prawa jazdy, marka i model samochodu, wartość rynkowa samochodu, zakres ubezpieczenia, suma ubezpieczenia, miejsce zamieszkania, itp.

Zakończenia umowy leasingu operacyjnego

Jeśli chcesz zakończyć umowę przed czasem, musisz poinformować leasingodawcę o swojej decyzji. W zależności od umowy możesz mieć obowiązek zapłaty kary umownej za przedwczesne zakończenie umowy.

W przypadku zakończenia umowy leasingu operacyjnego w terminie przewidzianym w umowie masz do wyboru kilka opcji. Możesz zwrócić przedmiot leasingu leasingodawcy, przedłużyć umowę leasingową na kolejny okres lub wykupić przedmiot leasingu, jeżeli umowa przewidywała taką możliwość.

Jeśli zdecydujesz się na wykup przedmiotu leasingu, musisz dokonać zapłaty za jego wartość rynkową lub wartość określoną w umowie. Warto pamiętać, że wykupienie przedmiotu leasingu może być korzystne tylko wtedy, gdy jego wartość jest niższa niż wartość rynkowa.

Procedury zakończenia umowy powinny zostać uwzględnione w Ogólnych Warunkach Umowy Leasingu (OWUL) lub w umowie zasadniczej. Będą się one różnić w zależności od tego, czy kończąca się umowa dotyczy leasingu operacyjnego czy finansowego.

Wykup przedmiotu umowy

W momencie zakończenia umowy masz możliwość wykupienia przedmiotu leasingu za wcześniej ustaloną wartość rezydualną. Jest to kwota, która zwykle jest znacznie niższa niż wartość rynkowa przedmiotu.

Wartość rezydualna jest ustalana na początku umowy i zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj przedmiotu, jego wiek, stan techniczny i wiele innych.

Wykup przedmiotu umowy jest opcjonalny, jednak decyzję o tym musisz podjąć przed podpisaniem umowy. Pamiętaj także, że wykup przedmiotu może wiązać się z dodatkowymi kosztami, takimi jak podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC).

Opracowanie: Money Breaker Źródła: P. Talaga: Przedmiot umowy leasingu w świetle regulacji Kodeksu cywilnego, Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.