Na skróty Pokaż
Od piątku 17 listopada 2023 r. każda pełnoletnia osoba zyskała możliwość zastrzeżenia swojego numeru PESEL. Po co? Dla ochrony. Po zastrzeżeniu oszuści nie będą mogli wykorzystać naszych danych np. do wyłudzenia kredytu lub wzięcia sprzętów na raty. Sprawdzamy, co daje zastrzeżenie PESEL, gdzie i jak to zrobić oraz jak cofnąć zastrzeżenie PESEL-u.
Przed czym chroni zastrzeżenie numeru PESEL?
W myśl ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości (Dz. U. z 2023 poz. 1394) zastrzeżenie numeru PESEL ma chronić obywateli przede wszystkim przed:
- zawarciem umowy kredytowej, sprzedaży ratalnej;
- zawarciem umowy o rachunek bankowy, konto oszczędnościowe, lokatę;
- dokonaniem czynności notarialnej (np. sprzedaż nieruchomości);
- zawarciem umowy o usługi telefoniczne
Z bazy zastrzeżonych numerów PESEL skorzystać będą mogły różne instytucje, ale także osoby fizyczne chcące mieć pewność, że zawierana umowa np. najmu czy sprzedaży samochodu, będzie wiążąca i jednocześnie zabezpieczy ich (i Twoje) interesy.
Gdzie i jak zastrzec PESEL?
Zastrzeżenie numeru PESEL możliwe jest na kilka sposobów:
- w aplikacji mObywatel
- na stronie obywatel.gov.pl
- w urzędzie miasta lub gminy
- w banku lub placówce pocztowej
Jeśli korzystasz z aplikacji mObywatel, zastrzeżenie PESEL możesz wykonać bezpośrednio w niej. Wystarczy wejść w odpowiednią zakładkę i kliknąć “zastrzeż PESEL”. Numer towarzyszący Ci od dziecka zostanie dodany do bazy PESEL-i zastrzeżonych i od tego momentu nie będzie możliwe posługiwanie się nim w żadnej z instytucji kredytowych czy u notariusza.
Sprawdź najlepsze konta bankowe w tym miesiącu
W przypadku chęci zastrzeżenia numeru PESEL online możesz to zrobić także na stronie obywatel.gov.pl. Pamiętaj jednak, że w tym celu niezbędne jest podpisanie zgłoszenia za pomocą Profilu Zaufanego lub podpisu kwalifikowanego. Zastrzeżenie PESEL na stronie gov.pl powinno nastąpić automatycznie, zaś odpowiednie potwierdzenie otrzymasz na przypisany do profilu adres mailowy.
Jeśli nie posiadasz aplikacji mObywatel ani Profilu Zaufanego, zastrzec PESEL możesz także w dowolnym banku w kraju, placówce Poczty Polskiej czy urzędzie gminy. Wystarczy przedłożyć dowód osobisty pracownikowi instytucji, a ten dokona w Twoim imieniu zastrzeżenia numeru PESEL.
Od kiedy można zastrzec PESEL?
Możliwość zastrzeżenia numeru PESEL dostępna jest od 17 listopada 2023 roku, jednak nie oznacza to, że od tego dnia możesz czuć się w pełni bezpieczny. Zgodnie z Ustawą, instytucje finansowe czy notariusze czas na powiązanie swoich systemów z bazą zastrzeżonych numerów PESEL mają do 1 czerwca 2024 r.
Od tego dnia każda z omawianych w ustawie instytucji będzie miała obowiązek weryfikowania PESEL w rządowej bazie. Niektóre z nich mogą oczywiście rozpocząć weryfikację już wcześniej, jednak do połowy 2024 roku nie możesz czuć się w pełni zabezpieczony przed ewentualnymi próbami wyłudzenia.
Kto może zastrzec PESEL?
PESEL zastrzec może każda osoba posiadająca numer PESEL, co dotyczy zatem zarówno obywateli Polski, jak i cudzoziemców, którym ów numer przydzielono. Co istotne, zastrzeżenie numeru PESEL dotyczy wyłącznie osób pełnoletnich, a to oznacza, że osoba małoletnia nie może dokonać zastrzeżenia numeru PESEL.
W przypadku osób nieposiadających zdolności do czynności prawnych albo posiadających ograniczoną zdolność do czynności prawnych wniosek o zastrzeżenie lub cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL może złożyć opiekun prawny bądź kurator.
Jak cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?
Cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL możliwe jest za pomocą tych samych dróg, co jego zastrzeżenie, a więc w aplikacji mObywatel, na stronie obywatel.gov.pl, w urzędzie gminy lub miasta, banku lub w placówce pocztowej. Po dokonaniu tej czynności Twój PESEL zniknie z bazy numerów zastrzeżonych.
Częste pytania o zastrzeżenie PESEL (FAQ)
Poniżej znajdziesz odpowiedzi na częste pytania dotyczące zastrzeżenia numeru PESEL. Więcej informacji możesz także znaleźć na stronach gov.pl.
Czy warto zastrzegać PESEL?
Zdecydowanie tak. Zastrzeżenie numeru PESEL będzie chronić Cię przed zaciągnięciem kredytu lub zawarcia umowy o usługi finansowe na Twoje dane bez Twojej wiedzy. Dzięki zastrzeżeniu numeru PESEL oszuści będą mieli związane ręce, ponieważ instytucje finansowe są zobligowane do weryfikowania Twoich danych w rejestrze PESEL-i zastrzeżonych.
Czy można cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?
Tak! Cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL możliwe jest w dowolnym momencie, a zrobić to możesz zarówno online, jak i stacjonarnie w placówce banku, na poczcie lub urzędzie gminy.
Na ile czasu zastrzega się PESEL?
Numer PESEL zastrzegasz bezterminowo, co w praktyce oznacza, że będzie on widniał w rejestrze PESEL-i zastrzeżonych do odwołania przez Ciebie.
Opracowanie: Money Breaker, Źródło: Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości (Dz. U. z 2023 poz. 1394)
